Een hooggevoelig ofwel hoogsensitief kind is overmatig gevoelig voor allerlei indrukken en prikkels uit de omgeving. Zo hoort, voelt, ruikt, ervaart het kind alles veel intenser dan een kind dat niet zo gevoelig is. Het gevolg: overprikkeling. Daardoor kan het kind bijvoorbeeld heel druk worden en/of boos reageren of juist zich terugtrekken. Stil en verlegen worden. Volgens de Amerikaanse psychotherapeut Elaine Aron, grondlegster van het begrip hoogsensitief persoon (HSP), is hier bij 1 op de 5 kinderen sprake van. Vermoed je dat je kind extra gevoelig is? Belangrijke kenmerken en hoe je als ouder omgaat met een hooggevoelig kind.
Hoe herken je een hooggevoelig kind?
Wellicht vraag je je als ouder af: hoe herken in hooggevoeligheid bij mijn kind. Elaine Aaron heeft een lijst samengesteld met kenmerken. Hiermee kun je als ouders onderzoeken of je kind hoogsensitief is.
Een veelgehoord kenmerk van hoogsensitiviteit is oog voor detail hebben, maar ook: naadloos stemmingen en sferen oppikken, schrikken van harde en onverwachte geluiden en te maken hebben met een overactief afweersysteem. Denk aan allergieën, gevoelig voor pijn en het snel warm of te koud hebben. Verder houdt een hooggevoelig kind niet van natte en/of zanderig kleren, staat het bekend om zijn/of haar perfectionisme, schiet snel in de stress bij veranderingen en houdt er niet van dat je hem of haar streng toespreekt dan wel berispt. Andere tekenen van hooggevoeligheid zijn: de kat uit de boom kijken, intuïtief, diepzinnige vragen stellen, houden van rustige spelletjes en graag in de natuur zijn.
Gevolgen overprikkeling
Wanneer hoogsensitieve kinderen blootstaan aan veel prikkels is dat niet zonder consequenties. Dat kan zich vervolgens op allerlei manieren uiten. Enkele tekenen van overprikkeling zijn onder andere: vermoeidheid, last hebben van slapeloosheid, zeer ongeduldig zijn en/of driftbuien hebben, kampen met buik- en hoofpijnklachten, overmatig veel piekeren en/of neerslachtig zijn. Rijst de vervolgvraag: hoe voorkom je nu dat een hoogsensitief kind overprikkeld raakt.
Tips hoe je omgaat met een hooggevoelig kind
1. Bied rust, reinheid en regelmaat
Hooggevoelige kinderen zijn net als baby’s gebaat zij voldoende slaap, maar ook een heldere en duidelijke dagstructuur. Niet alleen door de week en in het weekend, maar ook in de vakanties. Daarnaast houden zij van schone en droge kleding die bovendien prettig zitten. Zonder irritante labeltjes of kriebelende stofjes.
2. Veranderingen? Doe het stap voor stap
Of het nu gaat om een verhuizing, andere school, klas, sportclub enzovoort. Hooggevoelige kinderen vinden veranderingen moeilijk en hebben tijd nodig om te wennen aan nieuwe situaties. Je helpt je kind door hem of haar stapje voor stapje te begeleiden. Vertel vooraf wat er gaat gebeuren. Ga samen een kijkje nemen en praat er vervolgens samen over. Zo kan het alvast aan de komende verandering wennen.
3. Zorg voor een uitlaatklep
Voor hoogsensitieve kinderen is het belangrijk dat zij de overdaad aan prikkels kwijt kunnen. Je kunt je kind daarbij helpen door activiteiten te ondernemen. Bijvoorbeeld een uitstapje naar het bos, muziek maken of sporten. Of stimuleer creatieve activiteiten. Hooggevoeligheid komt ook vaak met een hoge mate van creativiteit. Ook een eigen - rustig - plekje in huis kan helpen. Waar je kind zich even kan terugtrekken en bijkomen na bijvoorbeeld een drukke dag op school.
4. Blijf geduldig en toon begrip
Kinderen die hooggevoelig zijn hebben vaak wat meer tijd nodig. Onder andere omdat zij gewoonweg meer opmerken. Van sferen, details tot stemmingen. Dat kan je als ouder op de proef stellen. Blijf vooral kalm en reageer niet boos. Want, dan schiet een hoogsensitief kind snel in de stress, wordt paniekerig, boos of trekt zich terug. Reageer daarom in moeilijke situaties rustig en begripvol. Geef bij voorkeur opbouwende en liefdevolle kritiek. Dan bereik je meer.
5. Ga in gesprek met school
Is je kind hooggevoelig? Praat erover met de leerkrachten op school. Vraag om begrip, juiste begeleiding en evalueer geregeld hoe het gaat. Je voorkomt zo dat je kind niet graag naar school gaat, zich terugtrekt en/of driftig wordt door de overdaad aan prikkels.
Professionele hulp omgaan hooggevoelig kind
Met een hoogsensitief kind omgaan kan behoorlijk wat van ouders vergen. Wil je graag wat extra ondersteuning? Er zijn kindercoaches met als specialisatie omgaan met hooggevoelige kinderen. Vraag hun om advies of hulp als je daar behoefte aan hebt. Het bevordert de relatie met je kind.
Tijdens de opleiding Kindercoach HSP is er aandacht voor het omgaan met hooggevoeligheid en voor non-verbale taal in combinatie met de natuur en ligt er meer accent op het werken met volwassenen en kinderen met én in de natuur in het coachproces.
De opleiding Kindercoach HSP verschilt ten opzichte van de opleiding Kindercoach op onderstaande punten:
- Locatie is afgestemd op hooggevoeligheid.
- Maximaal 16 deelnemers per groep.
- De werkvormen zijn gericht op hsp.
- Er wordt etra lesstof aangeboden, gericht op werken met hooggevoelige kinderen.
- Tijdens de gehele opleiding is er extra aandacht voor werken met hooggevoelige kinderen.
